महाराष्ट्र, विदर्भ व मराठवाडा


अंक- चित्रमयजगत्; वर्ष- जानेवारी १९५७

लेखाबद्द्ल थोडेसे : दत्तो वामन पोतदार हे मराठीतले स्पष्टवक्ते संशोधक आणि भाष्यकार तर 'चित्रमयजगत्' हे पुरोगामी विचार धाडसाने मांडणारे मासिक.  राजवाड्यांच्या 'विवाहसंस्थेचा इतिहास' मधील एक प्रकरण प्रसिद्ध केल्याबद्दल 'चित्रमयजगत्'चे अंक जाळण्यापर्यंत त्याकाळी काहींची मजल गेली होती.  संयुक्त महाराष्ट्र निर्मितीसाठीची चळवळ सुरु असताना म्हणजे १९५७ साली 'चित्रमयजगत्' मध्ये पोतदारांनी लिहिलेला लेख आज देत आहोत.  संयुक्त महाराष्ट्राची निर्मिती झाल्याला आता सहा दशके होत आली तरीही विदर्भ,मराठवाडा,कोकण आणि उर्वरित महाराष्ट्र यांचा समतोल विकास साध्य झालेला नाही आणि सर्वच राजकीय पक्ष या विषयाचे केवळ राजकारण करत असतात.संयुक्त महाराष्ट्रात समाविष्ट होऊ घातलेला सर्वच प्रदेश मराठी भाषेने कसा एकत्र जोडलेला आहे आणि या प्रदेशातील लोकांची मानसिक,वैचारिक जडण-घडणही किती मिळती जुळती आहे याचे  अतिशय मार्मिक असे विवेचन दत्तो वामन यांनी या लेखात केलेले आहे. एवढेच नव्हे तर या वैचारिक वर्तुळात गोव्याचाही समावेश होतो याचा उल्लेख करायलाही ते विसरले नाहीत. आज असमतोल विकासाच्या भेगा रुंदावत असताना अवघ्या महाराष्ट्राला एकत्र बांधणारा हा धागा पुन्हा एकदा सांगण्याची गरज निर्माण झालेली आहे, हे हा लेख वाचताना लक्षात येईल-

********

...

हा लेख पूर्ण वाचायचा आहे? सोपं आहे. एकतर * मोफत सभासदत्व !* ' घ्या किंवा आपण विद्यमान सभासद असाल तर कृपया लॉगिन करा .


चिंतन , सशुल्क , चित्रमयजगत् , दत्तो वामन पोतदार

प्रतिक्रिया

  1. Sudhakar Watwe

      4 वर्षांपूर्वी

    Very informative.

  2. upd

      6 वर्षांपूर्वी

    लेख अत्यंत सुंदर. परखड . वास्तवाचे निर्भीड वर्णन करावे ते , दत्तो वामन पोतदारांनीच. ते स्वतः अत्यंत विद्वान, विषयाशी प्रमाणिक, सखोल अभ्यासक, आणि चिकित्सकही होते. त्यांना प्रत्यक्ष भेटण्याचा योग बरेच वेळा आला. त्या काळचे एक ज्येष्ठ व श्रेष्ठ असे हे व्यक्तिमत्व. धोतर-काळा कोट -मफलर आणि डोक्यावर पगडी असे त्यांचे भारदस्त व्यक्तित्व. इतिहासाचा, परंपरेचा, संस्कृतीचा , संस्कृतचा , आणि मायबोली मराठीचा जाज्वल्य अभिमान असलेल्या काही थोर व्यक्तींतील अग्रणी असलेल्या, महा महोपाध्याय दत्तो वामन पोतदारांस आदरपूर्वक अभिवादन --ऊर्मिला देवधर

  3. Vasant

      7 वर्षांपूर्वी

    सुंदर

  4. asmitaph

      7 वर्षांपूर्वी

    So informative !

  5. Anil95

      7 वर्षांपूर्वी

    वाचनीय.

  6. TINGDU

      7 वर्षांपूर्वी

    विषय मला समजायला किचकट आहे.

  7. prithvithakur1

      7 वर्षांपूर्वी

    खूपच छान लेख. पोतदारांचे आणखी लेख द्यावेत. माणूस ,सोबत, सत्यकथा,मौज, हंस व किर्लोस्कर मधील जुने चांगले लेखही द्यावेत.

  8. drvyankatesh

      7 वर्षांपूर्वी

    इतका जुना लेख छापल्याबद्दल धन्यवाद ग वा बाहेर संपादक असतानाचा सा सोबतचे काही लेख ऊपलब्ध असल्यास छापावे धन्यवाद

  9. sugandhadeodhar

      7 वर्षांपूर्वी

    1957आणि2017परिस्थितीत फारसा फरक पडला आहे अस वाटत नाही



वाचण्यासारखे अजून काही ...

sa

पुनश्च.कॉम

आम्ही आहोत साहित्य व्यवहारातले ‘शबरी’!
तुम्हाला शबरीची बोरे माहिती आहेतच. बोरे चाखून, त्यातली जी उत्तम होती ती शबरीने श्रीरामाला अर्पण केली होती. त्याच धर्तीवर “पुनश्च डॉट कॉम” या उपक्रमाद्वारे साहित्य व्यवहारातील शबरीची भूमिका आम्ही करत आहोत. त्याच निष्ठेने उत्तमातलेही उत्तम साहित्य तुमच्यापर्यंत पोचवण्यासाठी आम्ही प्रयत्नशील आहोत. साहित्याची निवड करताना सर्व प्रकारचा रसास्वाद मिळून तुमचे साहित्यिक भावविश्व कसे समृद्ध होइल हे आम्ही काळजीपूर्वक पाहतो. नव्या काळाशी सांधा जोडत हा सगळा व्यवहार आम्ही डिजिटल प्लॅटफॉर्मवर करत आहोत. म्हणजे वाचण्यासाठी तर आहेच, ऐकण्यासाठी आणि पाहण्यासाठी देखील कसदार कंटेंट इथे मिळत राहणार आहे. बोरे जशी विविध प्रकारांची,रंगांची, आकारांची असतात तसेच साहित्यही बहुधांगी असते. मराठी भाषेत गेल्या शे-दीडशे वर्षात हजारो लेखकांनी, अनेक विषयांवर साहित्य निर्मिती केली आहे. त्यातले कसदार साहित्य निवडून ‘पुनश्च’ अंतर्गत या डिजिटल व्यासपीठावरुन देत आहोत.

अतिरिक्त माहिती

आपण जर का या व्यासपीठावरील कोणत्याही साहित्यामुळे नाराज झाला असाल अगर आपल्या भावना दुखावल्या असतील तर editor@punashcha.com या मेल आयडीवर लगेच संपर्क साधा.

Install on your iPad : tap and then add to homescreen
start:scripts