उर्दू रंगभूमि - भाग पहिला


अंक – रत्नदीप, दिवाळी १९५९

गायिका आणि नर्तकींचे नाचण्यागाण्याचे जे कार्यक्रम होत, त्यांना हळुहळु एका सुसूत्र विषयाचें स्वरूप येऊं लागलें. विशेषतः श्रीकृष्ण आणि गोपींच्या रासक्रीडेचा विषय संगीत, नर्तनाला योग्य वाटू लागला. रास या शब्दांतूनच रहस हा शब्द उर्दूत वापरांत आला. प्रथम संगीतिकेला (म्यूजिकल ऑपेरा) रहस म्हणत. नंतर संगीतिकेंत गद्य संवाद घालण्यांत येऊन नाटकाचें स्वरूप प्राप्त झालें, तरी नाटकांना रहस हाच शब्द लागू झाला. उर्दूत सुरवातीला नाटकांना रहस अथवा जलसे म्हणत. रहस शब्दाचें मूळ रास या शब्दांत आहे. त्यावरून उर्दू नाटकाच उत्क्रांतीची कल्पना येईल.

...

हा लेख पूर्ण वाचायचा आहे? सोपं आहे. एकतर * मोफत सभासदत्व !* ' घ्या किंवा आपण विद्यमान सभासद असाल तर कृपया लॉगिन करा .



ज्ञान रंजन

प्रतिक्रिया



वाचण्यासारखे अजून काही ...

sa

पुनश्च.कॉम

आम्ही आहोत साहित्य व्यवहारातले ‘शबरी’!
तुम्हाला शबरीची बोरे माहिती आहेतच. बोरे चाखून, त्यातली जी उत्तम होती ती शबरीने श्रीरामाला अर्पण केली होती. त्याच धर्तीवर “पुनश्च डॉट कॉम” या उपक्रमाद्वारे साहित्य व्यवहारातील शबरीची भूमिका आम्ही करत आहोत. त्याच निष्ठेने उत्तमातलेही उत्तम साहित्य तुमच्यापर्यंत पोचवण्यासाठी आम्ही प्रयत्नशील आहोत. साहित्याची निवड करताना सर्व प्रकारचा रसास्वाद मिळून तुमचे साहित्यिक भावविश्व कसे समृद्ध होइल हे आम्ही काळजीपूर्वक पाहतो. नव्या काळाशी सांधा जोडत हा सगळा व्यवहार आम्ही डिजिटल प्लॅटफॉर्मवर करत आहोत. म्हणजे वाचण्यासाठी तर आहेच, ऐकण्यासाठी आणि पाहण्यासाठी देखील कसदार कंटेंट इथे मिळत राहणार आहे. बोरे जशी विविध प्रकारांची,रंगांची, आकारांची असतात तसेच साहित्यही बहुधांगी असते. मराठी भाषेत गेल्या शे-दीडशे वर्षात हजारो लेखकांनी, अनेक विषयांवर साहित्य निर्मिती केली आहे. त्यातले कसदार साहित्य निवडून ‘पुनश्च’ अंतर्गत या डिजिटल व्यासपीठावरुन देत आहोत.

अतिरिक्त माहिती

आपण जर का या व्यासपीठावरील कोणत्याही साहित्यामुळे नाराज झाला असाल अगर आपल्या भावना दुखावल्या असतील तर editor@punashcha.com या मेल आयडीवर लगेच संपर्क साधा.

Install on your iPad : tap and then add to homescreen
start:scripts