खरा राष्ट्रवाद कोणता?

पुनश्च    ग. वि. केतकर    2021-04-07 06:00:01   

अंक – सह्याद्री, एप्रिल १९४७

सुप्रसिद्ध तत्त्वज्ञ आणि द्रष्टे लेखक श्री. एच्. जी. वेल्स यांनी १९४२ मध्ये ‘मानवी प्राण्यांचे भवितव्य’ (औटलुक ऑफ होमो-सॅपिअन्स) या नावेच पुस्तक लिहिले. हे पुस्तक म्हणजे या विषयावर त्यांनी १९३९ आणि ४० मध्ये लिहिलेल्या पुस्तकांचे एकीकरण करून वाढवलेली आवृत्ती होय. या पुस्तकांत “परतंत्र जनसमुह” (सबजेक्ट पीपल्स) या मथळ्याचा एक स्वतंत्र विभाग आहे.

हिंदी राष्ट्रवादासंबंधाने वेल्स यांनी या विभागांत पुढील उद्गार काढले आहेत-

“Indian cultural movements did not display any original contribution to world reorganization and speaking generally Indian nationalism is no sort of synthesis. It is based on a common understandable resentment at the British Imperial Government and on very little else. You cannot build a nation on a vanishing grievance.”

या उताऱ्याचा भावार्थ असा की, “हिंदुस्थानांत भिन्न धर्म आणि वंश यांच्या स्वाभाविक समन्वयावर राष्ट्रवाद आधारलेला नाही. यामुळे जागतिक पुनर्घटनेला साहाय्यभूत असा मौलिक, सांस्कृतिक आदर्श हिंदी राष्ट्रवादांतून उत्पन्न झाला नाही. ब्रिटिश साम्राज्यसत्तेच्या तिरस्कारावरच केवळ हा राष्ट्रवाद आधारलेला आहे. पण एका लौकरच नाहीशा होणाऱ्या तापदायक गोष्टीच्या आधारावर तुम्हांला राष्ट्र निर्माण करतां येणार नाही.”

...

हा लेख पूर्ण वाचायचा आहे? सोपं आहे. एकतर * मोफत सभासदत्व !* ' घ्या किंवा आपण विद्यमान सभासद असाल तर कृपया लॉगिन करा .


सह्याद्री , चिंतन , राजकारण , समाजकारण
चिंतन

प्रतिक्रिया

  1. DHANANJAY CHAUGULE

      3 वर्षांपूर्वी

    घटना समीतीमधील सर्व विद्वानांना सेमेटिक धर्मांचे- मुस्लिम,ख्रिश्चन,पारसी,ज्यू - त्यांच्या इतिहासाचे जराही ज्ञान असल्याचे दिसत नाही. अंदमानात जाण्यापूर्वी वीर सावरकरांसुद्धा थोडेफार याच विचारांचे होते पण अनुभवातून,इतिहासाच्या अभ्यासातून वेळीच सावरले अन् मग हिंदूसभेचा खरतर हिंदूराष्ट्रसभेचा उद्घोष केला. लेखात निर्देशिलेल्या विद्वानाना तुटक तुटक का होईना ( हत्ती आणि सात आंधळे ) अनेकातील एकतेची कल्पना होती पण आधुनिक राष्ट्राची बदललेली व्याख्या समजलीनसावी..शिवाय अहिंसेच्या मार्गाने स्वातंत्र्य मिळाले याचे गारूड मनात होते..70 वर्षांनंतरसुद्धा कॉंग्रेस पुढार्यांना आकलन नाही..कारण इतिहासातून शिकायचे नसेल तर पुनरावृत्ती होणारचना.

  2. Suresh Kulkarni

      4 वर्षांपूर्वी

    अवघड झालं असत खरंच

  3. Suresh Kulkarni

      4 वर्षांपूर्वी

    अवघड झालं असत खरंच

  4. Suresh Kulkarni

      4 वर्षांपूर्वी

    अवघड झालं असत खरंच

  5. Suresh Kulkarni

      4 वर्षांपूर्वी

    अवघड झालं असत खरंच

  6. Suresh Kulkarni

      4 वर्षांपूर्वी

    अवघड झालं असत खरंच

  7. Suresh Kulkarni

      4 वर्षांपूर्वी

    अवघड झालं असत खरंच

  8. Suresh Kulkarni

      4 वर्षांपूर्वी

    अवघड झालं असत खरंच

  9. Suresh Kulkarni

      4 वर्षांपूर्वी

    अवघड झालं असत खरंच

  10. Suresh Kulkarni

      4 वर्षांपूर्वी

    अवघड झालं असत खरंच

  11. Suresh Kulkarni

      4 वर्षांपूर्वी

    अवघड झालं असत खरंच



वाचण्यासारखे अजून काही ...

sa

पुनश्च.कॉम

आम्ही आहोत साहित्य व्यवहारातले ‘शबरी’!
तुम्हाला शबरीची बोरे माहिती आहेतच. बोरे चाखून, त्यातली जी उत्तम होती ती शबरीने श्रीरामाला अर्पण केली होती. त्याच धर्तीवर “पुनश्च डॉट कॉम” या उपक्रमाद्वारे साहित्य व्यवहारातील शबरीची भूमिका आम्ही करत आहोत. त्याच निष्ठेने उत्तमातलेही उत्तम साहित्य तुमच्यापर्यंत पोचवण्यासाठी आम्ही प्रयत्नशील आहोत. साहित्याची निवड करताना सर्व प्रकारचा रसास्वाद मिळून तुमचे साहित्यिक भावविश्व कसे समृद्ध होइल हे आम्ही काळजीपूर्वक पाहतो. नव्या काळाशी सांधा जोडत हा सगळा व्यवहार आम्ही डिजिटल प्लॅटफॉर्मवर करत आहोत. म्हणजे वाचण्यासाठी तर आहेच, ऐकण्यासाठी आणि पाहण्यासाठी देखील कसदार कंटेंट इथे मिळत राहणार आहे. बोरे जशी विविध प्रकारांची,रंगांची, आकारांची असतात तसेच साहित्यही बहुधांगी असते. मराठी भाषेत गेल्या शे-दीडशे वर्षात हजारो लेखकांनी, अनेक विषयांवर साहित्य निर्मिती केली आहे. त्यातले कसदार साहित्य निवडून ‘पुनश्च’ अंतर्गत या डिजिटल व्यासपीठावरुन देत आहोत.

अतिरिक्त माहिती

आपण जर का या व्यासपीठावरील कोणत्याही साहित्यामुळे नाराज झाला असाल अगर आपल्या भावना दुखावल्या असतील तर editor@punashcha.com या मेल आयडीवर लगेच संपर्क साधा.

Install on your iPad : tap and then add to homescreen
start:scripts