वृत्तपत्र आणि ग्रंथालय

पुनश्च    दि. वि. काळे    2019-06-19 06:00:02   

अंक-  मराठी ग्रंथसंग्राहक दिनकर विनायक काळे उर्फ बापूसाहेब काळे ( ३० ऑक्टोबर १८९८ ते १३ ऑगस्ट १९८०) हे लेखक, इतिहासाचे अभ्यासक तर होतेच, परंतु महाराष्ट्रातील ग्रंथालय चळवळीचे ते एक मुख्य प्रवर्तकही होते. ‘इतिहासशास्त्र व तत्वज्ञान’, ‘छत्रपती शिवाजी महाराज’, ‘मराठी नियतकालिकांची सूची’ खंड १ व २ आणि ‘काळे पाणी’ ही कादंबरी, हे आणि इतर असे भरपूर लेखन त्यांनी केले. १९३५ साली ते ‘सह्याद्री’ या मासिकाचे संपादक झाले. वृत्तपत्रांच्या कार्यालयांना संदर्भ आणि माहितीसाठी संपन्न ग्रंथालयांची कशी गरज आहे हे सांगणारा हा लेख त्यांनी सत्तर वर्षांपूर्वी लिहिला होता. अलिकडे संदर्भांसाठी ग्रंथांचा शोध घेणारे पत्रकार कमी झाले आहेत. गुगलच्या विद्वत्तेवर अवलंबून राहणारांची संख्या वाढते आहे. सार्वजनिक, सरकारी आणि खाजगी अशा तीन्ही प्रकारातील ग्रंथालयांना ओहोटी लागली असल्याचे एक पाहणीवजा वृत्तही अलीकडेच प्रसिद्ध झाले होते. त्या पार्श्वभूमीवर काळे यांनी ग्रंथालये, ग्रंथपाल यांविषयी सत्तर हा लेख उद्बोधक आहे. सत्तर वर्षात ग्रंथालय चळवळ फोफावली आणि संपलीसुद्धा. मराठी समाजाच्या सांस्कृतिक अधोगतीचा हा ढळढळीत पुरावाच म्हणता येईल- ********** ‘सह्याद्रि’ या मासिकाचे संपादक, केसरी मराठा ग्रंथ शाळेचे क्यूरेटर, मार्मिक लेखक व कुशल वादविवादपटु या नात्यांनी श्री. दि. वि. काळे हे महाराष्ट्रांत सर्वांना ज्ञात आहेत. मुंबई प्रांतिक सरकारने महाराष्ट्रांतील मराठी ग्रंथालयांच्या उत्कर्षासाठी जी “प्रादेशिक ग्रंथालय समिती” नेमली आहे तिचे श्री. काळे हे सन्माननीय कार्यवाह असून अशा अधिकारी लेखकाच्या लेखणींतून उतरलेला पुढील लेख ग्रंथालय शास्त्र जिज्ञासूंना मार्गदर्शक ठरेल अशी आशा आहे. *** सर्वसाधार ...

हा लेख पूर्ण वाचायचा आहे? सोपं आहे. एकतर * मोफत सभासदत्व !* ' घ्या किंवा आपण विद्यमान सभासद असाल तर कृपया लॉगिन करा .


चिंतन , मराठी ग्रंथसंग्राहक

प्रतिक्रिया

  1. milindraj09

      6 वर्षांपूर्वी

    या संबंधाने आपण काय करू शकतो याचा विचार करून तशी पाऊले उचलायला हवीत.



वाचण्यासारखे अजून काही ...

sa

पुनश्च.कॉम

आम्ही आहोत साहित्य व्यवहारातले ‘शबरी’!
तुम्हाला शबरीची बोरे माहिती आहेतच. बोरे चाखून, त्यातली जी उत्तम होती ती शबरीने श्रीरामाला अर्पण केली होती. त्याच धर्तीवर “पुनश्च डॉट कॉम” या उपक्रमाद्वारे साहित्य व्यवहारातील शबरीची भूमिका आम्ही करत आहोत. त्याच निष्ठेने उत्तमातलेही उत्तम साहित्य तुमच्यापर्यंत पोचवण्यासाठी आम्ही प्रयत्नशील आहोत. साहित्याची निवड करताना सर्व प्रकारचा रसास्वाद मिळून तुमचे साहित्यिक भावविश्व कसे समृद्ध होइल हे आम्ही काळजीपूर्वक पाहतो. नव्या काळाशी सांधा जोडत हा सगळा व्यवहार आम्ही डिजिटल प्लॅटफॉर्मवर करत आहोत. म्हणजे वाचण्यासाठी तर आहेच, ऐकण्यासाठी आणि पाहण्यासाठी देखील कसदार कंटेंट इथे मिळत राहणार आहे. बोरे जशी विविध प्रकारांची,रंगांची, आकारांची असतात तसेच साहित्यही बहुधांगी असते. मराठी भाषेत गेल्या शे-दीडशे वर्षात हजारो लेखकांनी, अनेक विषयांवर साहित्य निर्मिती केली आहे. त्यातले कसदार साहित्य निवडून ‘पुनश्च’ अंतर्गत या डिजिटल व्यासपीठावरुन देत आहोत.

अतिरिक्त माहिती

आपण जर का या व्यासपीठावरील कोणत्याही साहित्यामुळे नाराज झाला असाल अगर आपल्या भावना दुखावल्या असतील तर editor@punashcha.com या मेल आयडीवर लगेच संपर्क साधा.

Install on your iPad : tap and then add to homescreen
start:scripts