अंक – सत्यकथा, ऑगस्ट, १९७६
“सुइणीच्या मुखावरील कष्टासारखी
रसरसून लखाखते कोयतीची धार.”ह्या दोन ओळींत नव सर्जनाला आवश्यक असणारी निसर्गानेच निर्माण केलेली अपरिहार्य निर्घृणता त्याला दिसली आहे. त्याचे हे ‘पाहणे’च असे लोकविलक्षण. म्हणूनच त्याच्या वाणीतून एक अनोळखी कविता फुलत गेली. पूर्वसूरींचा एखाद सूर उमटला असलाच तर तो अपवाद म्हणून. त्याच्या कथाकादंबऱ्यांतून सर्वार्थाने अभूतपूर्व अशी माणसे आपल्याला भेटत गेली. ‘तो कुणी माझ्यांतला तो घनतमीं तेजाळतो’ असे त्यानेच म्हटले आहे. तो ‘केशरी अग्निज्वाळेपरी नग्न आहे’. ह्या अलौकिक ‘निराळ्या’ची ही सारी निर्मिती. व्यवहारात जगताना खानोलकरच्या वाटेत तो यायचा. चकव्यासारखा त्याला भलत्याच वाटेने न्यायचा. तिथून मग खानोलकरचे लौकिक वागणे-चालणे डोळे बांधलेल्या माणसाचे व्हायचे. संभावितांना त्यायचे धक्के लागायचे. चिंतू खाणावळ्याला आरती प्रभूचे शाप बाधायचे. त्याच्या कवितेतल्या त्या चिमणीसारखा, ‘गॅलरीतला क्षणापूर्वीचा उन्हाचा चौकन शोधताना’ तो हरवून जायचा. त्या हरवलेपणातली त्तयाची ती असहाय्य चिवचिव कविता होऊन यायचीः
“अर्थ चिमणे चिमणे : शब्द मादी
...
बोले... मिनिटां मिनिटां विसंवादी”
हा लेख पूर्ण वाचायचा आहे? सोपं आहे. एकतर * मोफत सभासदत्व !* ' घ्या किंवा आपण विद्यमान सभासद असाल तर कृपया लॉगिन करा .
and then add to homescreen
atmaram jagdale
4 वर्षांपूर्वीपु ल देशपांडे यांनी खानोलकरांविषयी लिहिलेले दोन्ही लेख वाचले .यापूर्वी हृदयनाथ मंगेशकरांचा खानोलकरां विषयीचा लेख देखील वाचला . लोकसत्तामधील सुभाष अवचट यांनी लिहिलेला लेखही वाचला . त्यानंतर खानोलकरांच्या कन्येने लिहिलेली पोस्ट देखील वाचण्यात आली . हे सगळं वाचल्या नंतर मनाला हुरहूर वाटून जाते कि एक चांगला प्रतिभासंपन्न कवी लेखक त्यांच्या समकालीन कलावंतांना जाणून घेता आला नाही . खानोलकरांना समजून घ्यायला थोडा उशीरच केला असावा . एवढा प्रतिभासंपन्न कवी ऐहिक जीवनातील समस्या प्रश्न यांनी गांजून जायला नको होता .याबाबत इतरांनी त्यांना आधार दिला असता तर मराठी साहित्य मध्ये मोलाची भर पडली असती . असो . त्यांच्या बऱ्याच कादंबऱ्या मी वाचलेल्या आहेत कोंडुरा अगोचर गणूराया आणि चानी . चानी कादंबरी वाचल्यानंतर मी खूप वेळ रडत होतो त्याचं स्पष्टीकरण मला देता येणार नाही .त्यांच्या काही कविता खूप आवडीचा आहेत . त्यांच्या गाण्यांना हृदयनाथ मंगेशकर यांनी दिलेल्या चाली आजही ऐकावेसे वाटतात . आपण खूप छान लेख उपलब्ध करून दिले धन्यवाद .