मराठी माणसाचा बुद्धिवाद


अंकः मौज दिवाळी, १९५७ 

अहंकार, अस्मिता ही व्यक्ती वा समाज किंवा राष्ट्र यांतील प्रवर्तक कारणे असतात. मराठ्यांना बुद्धीपेक्षा आचाराकडे जासत् लक्ष पुरवावेसे वाटते. याला सुशिक्षित माणसेही अपवाद नाहीत. उदाहरणार्थ, समाजशास्त्रज्ञ डॉ. इरावतीबाई कर्वे यांचे विचार पाहा. त्यांनी आपल्या एका लेखाला ‘मराठ्यांचा मठ्ठपणा’ असे संमतिपूर्ण शीर्षक दिलेले आढळते. “देवा, मारुतिराया, मराठ्यांना आणखी थोडे मठ्ठ कर रे” अशी प्रार्थना करताना त्या आढळतात. मराठी मनाचे त्यांनी केलेले विश्र्लेषण विश्र्वविद्यालयांतील पंडितांनाही आवडले असावे. कारण हे विवेचन असणारा लेखसंग्रह युनिव्हर्सिटीच्या अभ्यासक्रमात समाविष्ट झालेला दिसतो. उघड उघड व्यावहारिक फायदा असणार्या गोष्टी महाराष्ट्रीय माणूस बुद्ध्या कशा टाळतो याचे बाईंनी दिलेले उदाहरण सत्यच आहे. पण बुद्ध्या केलेली गोष्ट बुद्धिवादाची निदर्शक दिसत नाही. 

...

हा लेख पूर्ण वाचायचा आहे? सोपं आहे. एकतर * मोफत सभासदत्व !* ' घ्या किंवा आपण विद्यमान सभासद असाल तर कृपया लॉगिन करा .


मौज , इतिहास , समाजकारण
समाजकारण

प्रतिक्रिया

  1. Harihar sarang

      3 वर्षांपूर्वी

    अत्यंत परखड. मराठी माणूस अद्यापिही डोळ्यावरची झापडं काढायला तयार नाही.

  2. Hemant Marathe

      3 वर्षांपूर्वी

    अतीशय परखड पण सामान्य लोकांना पटायला कठीण असे यांचे विचार आहेत.

  3. Nivrutti Godase

      3 वर्षांपूर्वी

    कमालीचा भेदक आणि दाहक...पण विचार करायला भाग पाडणारा

  4. Abhinav Benodekar

      3 वर्षांपूर्वी

    ज्याप्रमाणे काही हिण मिसळल्याशिवाय सोन्याचे दागिने होत नाहीत तसेच एव्हडे परखड सत्य कोणी नाही स्वीकारणार!शेजवळकरांनी पूर्ण दाहक सत्य मांडलेय ते सहन करण्याची शक्ती आणि सुबुद्धी सगळ्या जाती जमातीस होवो ही प्रार्थना ईशचरणी!

  5. Vilas Ranade

      3 वर्षांपूर्वी

    अतिशय परखड चिकित्सा करणारा लेख आहे.

  6. atmaram jagdale

      3 वर्षांपूर्वी

    खूपच माहिती पूर्ण - जिज्ञासा शमवणारा आणि डोळे उघडणारा लेख .



वाचण्यासारखे अजून काही ...

sa

पुनश्च.कॉम

आम्ही आहोत साहित्य व्यवहारातले ‘शबरी’!
तुम्हाला शबरीची बोरे माहिती आहेतच. बोरे चाखून, त्यातली जी उत्तम होती ती शबरीने श्रीरामाला अर्पण केली होती. त्याच धर्तीवर “पुनश्च डॉट कॉम” या उपक्रमाद्वारे साहित्य व्यवहारातील शबरीची भूमिका आम्ही करत आहोत. त्याच निष्ठेने उत्तमातलेही उत्तम साहित्य तुमच्यापर्यंत पोचवण्यासाठी आम्ही प्रयत्नशील आहोत. साहित्याची निवड करताना सर्व प्रकारचा रसास्वाद मिळून तुमचे साहित्यिक भावविश्व कसे समृद्ध होइल हे आम्ही काळजीपूर्वक पाहतो. नव्या काळाशी सांधा जोडत हा सगळा व्यवहार आम्ही डिजिटल प्लॅटफॉर्मवर करत आहोत. म्हणजे वाचण्यासाठी तर आहेच, ऐकण्यासाठी आणि पाहण्यासाठी देखील कसदार कंटेंट इथे मिळत राहणार आहे. बोरे जशी विविध प्रकारांची,रंगांची, आकारांची असतात तसेच साहित्यही बहुधांगी असते. मराठी भाषेत गेल्या शे-दीडशे वर्षात हजारो लेखकांनी, अनेक विषयांवर साहित्य निर्मिती केली आहे. त्यातले कसदार साहित्य निवडून ‘पुनश्च’ अंतर्गत या डिजिटल व्यासपीठावरुन देत आहोत.

अतिरिक्त माहिती

आपण जर का या व्यासपीठावरील कोणत्याही साहित्यामुळे नाराज झाला असाल अगर आपल्या भावना दुखावल्या असतील तर editor@punashcha.com या मेल आयडीवर लगेच संपर्क साधा.

Install on your iPad : tap and then add to homescreen
start:scripts